از جمله اعمال مستحبی که بر انجام آن در ماه رجب تاکید بسیار شده است زیارت امام رضا علیه السلام می باشد. و در بسیاری از روایات ، زیارت آن حضرت در ماه رجب بمنزله زیارت بیت اللَه الحرام به حساب آمده است. مر حوم علامه طهرانی بحث جامعی را در ارتباط با این مساله در کتاب شریف روح مجرد نموده اند که در ذیل ارائه می گردد:
رابطۀ ميان زيارت آن حضرت و زيارت خانۀ خدا در ماه رجب المرجّب
روايت امام محمّد تقی دربارۀ افضليّت زيارت امام رضا بر حجِّ غير از حجّةالاسلام
در «کافی» ج ٤، فروع، کتاب الحجّ و المزار، در باب فضل زيارت أبیالحسن الرّضا عليه السّلام، ص ٥٨٤ روايت کرده است که:
أبوعَليٍّ الاشْعَريُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَليٍّ الْکوفيِّ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَیفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أسْلَمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیمانَ قالَ:
سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عَلَیهِ السَّلَامُ عَنْ رَجُلٍ حَجَّ حِجَّةَ الإسْلَامِ، فَدَخَلَ مُتَمَتِّعًا بِالْعُمْرَةِ إلَی الْحَجِّ، فَأَعَانَهُ اللَه عَلَی عُمْرَتِهِ وَ حَجِّهِ، ثُمَّ أَتَی الْمَدِينَةَ فَسَلَّمَ عَلَی النَّبِيِّ صَلَّی اللَه عَلَیهِ وَ ءَالِهِ ثُمَّ أَتَاک عَارِفًا بِحَقِّک؛ یعْلَمُ أَنَّک حُجَّةُ اللَه عَلَی خَلْقِهِ وَ بَابُهُ الَّذِی يُؤْتَی مِنْهُ، فَسَلَّمَ عَلَیک، ثُمَّ أَتَی أَبَا عَبْدِاللَه الْحُسَینِ صَلَوَاتُ اللَه عَلَیهِ فَسَلَّمَ عَلَیهِ، ثُمَّ أَتَی بَغْدَادَ وَ سَلَّمَ عَلَی أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی عَلَیهِ السَّلَامُ، ثُمَّ انْصَرَفَ إلَی بِلَادِهِ، فَلَمَّا کانَ فِی وَقْتِ الْحَجِّ رَزَقَهُ اللَه الْحَجَّ؛ فَأَيُّهُمَا أَفْضَلُ: هَذَا الَّذِی قَدْ حَجَّ حِجَّةَ الإسْلَامِ یرْجِعُ أَیضًا فَیحُجُّ، أَوْ یخْرُجُ إلَی خُرَاسَانَ إلَی أَبِيک عَلِيِّ ابْنِ مُوسَی عَلَیهِ السَّلَامُ فَيُسَلِّمُ عَلَیهِ؟! قَالَ: [لَا] بَلْ یأْتِی خُرَاسَانَ فَيُسَلِّمُ عَلَی أَبِی الْحَسَنِ عَلَیهِ السَّلَامُ أَفْضَلُ؛ وَلْیکنْ ذَلِک فِی رَجَبٍ؛ وَ لَا ینْبَغِی أَنْ تَفْعَلُوا [فِی] هَذَا الْیوْمِ؛ فَإنَّ عَلَینَا وَ عَلَیکمْ مِنَ السُّلْطَانِ شُنْعَةً.
«روايت ميکند أبوعلی اشعری از حَسن بن علی کوفيّ از حسين بن سَيف از محمّد بن أسلم از محمّد بن سليمان که گفت:
من از حضرت أبوجعفر امام محمّد تقيّ عليهالسّلام پرسيدم راجع به مردی که حِجّة الإسلام خود را انجام داده بود متمتّعاً با عمره، يعنی حجّ تمتّع بجای آورده بود، و خداوند وی را کمک نموده بود تا اينکه آنها را صحيحاً بجای آورد؛ و پس از آن به مدينه آمده بود و زيارت رسول اکرم صلّیاللَه عليه و آله وسلّم را بجای آورده بود، و سپس با معرفت به حقّ تو و به اينکه تو حجّت خداوند در روی زمين هستی و درِ خدا میباشی که بايد از آن در وارد شد، بهسوی تو آمده بود و تو را زيارت نموده و بر تو سلام داده بود. و پس از آن بهسوی حضرت أبا عبداللَه الحسين صلواتاللَه عليه آمده و بر آنحضرت سلام داده، و سپس به بغداد رفته و بر حضرت أبوالحسن موسی عليهالسّلام سلام داده و زيارت نموده، و پس از آن به سوی شهر خود مراجعت نموده است. اينک که موسم حجّ فرا رسيده است، او متمکن از حجّ ميباشد، بفرمائيد: برای او با اين کيفيّتی که ذکر شد که حِجّة الاسلام خود را انجام داده است، آيا باز حجّ بيتاللَه الحرام برای او أفضل است، يا اينکه به سوی خراسان برود و بر پدرت عليّ بن موسی عليهماالسّلام سلام کند؟!
استحباب زيارت امام رضا عليه السلام در ماه رجب
حضرت فرمود: نه! بلکه به خراسان رود و بر حضرت أبوالحسن عليهالسّلام سلام کند البتّه آن افضل است؛ وليکن بايد زيارت و سلامش در ماه رجب باشد. و سزاوار نيست که زيارت آن حضرت را در امروز بجای آوريد؛ زيرا سلطان وقت اين عمل را برای ما و برای شما قبيح و ناپسند میشمرد.»
اين روايت مبارکه را با سند صحيح ديگری شيخ الطّائفة المقدّم متوفّی در سنۀ ٣٦٧ أبوالقاسم جعفر بن محمّد بن قولَوَیه در کتاب نفيس و معتبر « کاملالزّيارات » باب ١٠١: ثواب زيارةِ أبی الحَسن عليّ بنِ موسَی الرّضا عليه السّلام بِطوس، ص ٣٠٥ از پدرش و از محمّد بن حسن و عليّ بن حسين جميعاً از سعد بن عبداللَه بن أبی خلف از حسن بن عليّ بن عبداللَه بن مغيرة از حسين بن سيف بن عميرة از محمّد بن أسلم جبليّ از محمّد بن سليمان روايت ميکند که: از حضرت أباجعفر عليهالسّلام پرسيدم… آنگاه روايت را به عين عباراتی که ما از «کافی» آورديم روايت ميکند. مگر اينکه علاّمه شيخ عبدالحسين أمينی (ره) در تعليقۀ خود در ذيل کتاب ميفرمايد:
عبارت ثُمَّ أتاک به همين گونه در نسخههای کتاب آمده است، و مشهدی در «مزار کبير» با اسناد خودش نيز به همين طريقی که در کتاب آمده است روايت کرده است؛ و شيخ صدوق هم با همين سند روايت نموده است وليکن بجای قوله: ثُمَّ أَتَاک ـ إلَی قَوْلِهِ: ثُمَّ أَتَی آورده است: ثُمَّ أَتَی أَبَاک أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ عَلَیهِ السَّلَامُ عَارِفًا بِحَقِّهِ یعْلَمُ أَنَّهُ حُجَّةُ اللَه عَلَی خَلْقِهِ وَ بَابُهُ الَّذِی يُؤْتَی مِنْهُ، فَسَلَّمَ عَلَیهِ ثُمَّ أَتَی ـ إلخ؛ و آن روايت صدوق أقرب به صواب است.